W zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu znajdują się ciekawe japońskie pieniądze niemonetarne – mameita gin. Przyjęły one kształt bryłek srebra, na których odciśnięte zostały z jednej strony punce. Historia tego rodzaju pieniędzy obejmuje okres od końca XVI wieku do połowy XIX wieku. Mameita gin pojawiają się już w erze Keicho (1595 n.e.) aż do ery Ansei (1865 n.e.). Wykonane są ze stopów srebra, niekiedy z bardzo niską jego zawartością (waha się ona od 13 procent do ponad 80 procent).
Zwykle pieniądze te są ciemniejsze od srebrnych przedmiotów, z jakimi mamy na co dzień do czynienia. Na mameita gin nie ma napisów. Wzorem, który pojawia się na mameita gin, jest postać schematycznie przedstawionego Daikoku (Daikokuten), jednego z Siedmiu Bogów Szczęścia (shichi-fukujin).
Bóstwo jest bowiem bóstwem dobrobytu i gospodarstwa domowego, szczególnie kuchni. Można go rozpoznać po szerokiej twarzy, uśmiechu i płaskim, czarnym nakryciu głowy. Często przedstawia się go siedzącego na belach ryżu, ze złotym, magicznym młotkiem szczęścia, spełniającym życzenia, zwanym uchide-no-kozuchi, i dużym workiem pełnym drogocennych rzeczy. Towarzyszy mu mysz, która w tym wypadku oznacza obfitość jedzenia. Podczas gdy Daikoku pojawia się na prawie każdym mameita gin, subtelne różnice w jego wzorze pozwalają przypisać dany pieniądz do poszczególnej epoki.
Niektóre z tych numizmatów nie mają w pełni rozpoznawalnych przedstawień Daikoku.
W zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu znajduje się grafika przedstawiająca Daikoku o mysich uszach i wąsikach, stojącego na beli ryżu, z młotkiem szczęścia oraz workiem.
Przez kolekcjonerów zachodnich mameita gin były zwane, ze względu na kształt, srebrnymi „fasolami”. Europejczycy handlujący z Japończykami musieli nauczyć się obracać japońską walutą. Zdarzało się, że zabierali je do Europy. Japońskie pieniądze zainteresowały europejskich kolekcjonerów.
Katarzyna Paczuska
Kustosz Zbiorów Sztuki Dalekiego Wschodu
Muzeum Okręgowe w Toruniu
