Kraina taoistycznych nieśmiertelnych

W zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu znajdują się trzy obrazy, malowane na papierze, które zostały wtórnie naklejone na deskę i stanowią całość kompozycji. W malarstwie chińskim często dzielono kompozycję na kilka pionowych zwojów, które razem stanowiły komplet. Kompozycja przedstawia grupy bóstw taoistycznych na dwóch poziomach górskiego (?) pejzażu. Ze względów konserwatorskich obrazy te rzadko pokazywane są na wystawach czasowych.

Kraina taoistycznych nieśmiertelnych, Chiny, dynastia Ming 1368-1643

Taoizm był jednym, obok konfucjanizmu, z dwóch najważniejszych systemów filozoficzno-religijnych w Chinach. Stworzenie filozofii taoistycznej przypisuje się Laozi w VI wieku p.n.e. Taoizm religijny powstał w II i III wieku n.e. Był otwarty na zapożyczenia z innych wierzeń. Wprowadzono do niego mnóstwo bóstw z wierzeń ludowych, przez co taoizm religijny oddalił się znacznie od swych filozoficznych korzeni. Głosi m.in. jedność zasad yin i yang, których wzajemne dopełnianie się w dao stanowi podstawę harmonii świata. Z taoizmem związane są też: medycyna chińska i nauka, style walki, alchemia, techniki wróżbiarskie np. w oparciu o Yijing (Księgę Przemian), poszukiwanie sposobów na długowieczność oraz poszukiwania naturalnej równowagi energetycznej w otoczeniu człowieka feng shui.

Nieśmiertelni taoistyczni to mężczyźni i kobiety, którzy za życia posiedli nadprzyrodzone zdolności (zazwyczaj alchemicy), a po śmierci stali się bogami. Nieśmiertelni najwyższej rangi (sheng ren) zamieszkują najwyższe niebiosa i trudno ich odróżnić od bóstw. W drugim niebie mieszkają cheng ren – o dusze bohaterów i świętych taoistycznych. Najliczniejsi xian ren żyją w najniższych niebiosach, to filozofowie i mędrcy taoistyczni, którzy osiągnęli nadprzyrodzone możliwości dzięki swym praktykom. Ci z nieśmiertelnych, którzy wybrali życie na ziemi, byli w zasadzie nieodróżnialni od „zwykłych” mistrzów taoistycznych. Do najbardziej znanych nieśmiertelnych należy grupa Ośmiorga Nieśmiertelnych. Można ich zobaczyć na innym zabytku, który znajduje się w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu – wazonie z czasów panowania dynastii Qing (1644-1911).

Katarzyna Paczuska
Kustosz Zbiorów Sztuki Dalekiego Wschodu