Muzeum Okręgowe w Toruniu zaprasza na kolejne spotkanie z cyklu ,,OBRAZowe opowiadania”, które odbędzie się 8 listopada br. o godz. 11.00 w Ratuszu Staromiejskim. W tym miesiącu omówione zostaną pejzaże prezentowane na „Galerii Malarstwa i Rzeźby Polskiej…”.
Temat malarstwa pejzażowego eksponowanego na galerii w Ratuszu Staromiejskim będzie zaprezentowany w formie chronologicznie ułożonej prezentacji tego gatunku w malarstwie. Po wyjaśnieniu pojęć (np. marina, pejzaż ze sztafażem, weduta) opowiadanie rozpocznie się od przykładu pejzażu Franciszka Ksawerego Lampiego „Rozbitkowie u brzegu morza” (1840), który jest romantycznym ujęciem pejzażu, mającym związek ze sztuką schyłku XVIII wieku.
JAN NEPOMUCEN GŁOWACKI, Widok Tatr z Poronina, 1836 Fot. K. Deczyński
Realistyczne malarstwo pejzażowe Jana Nepomucena Głowackiego „Widok Karpat z Poronina” (1836) i Chrystiana Breslauera „Dolina górskiego potoku” (1839) ukazują nastrojowe, idealizowane, w szczegółach jeszcze romantyczne widoki. Z kolei Józef Szermentowski w obrazie „Pejzaż z sosnami” (ok. 1868) daje realistyczną syntezę krajobrazu polskiego, a Wojciech Gerson w „Pejzażu górskim” (1898) posługuje się prostymi środkami i wąską gamą kolorystyczną opartą na jednym tonie. Namalowanie dwóch ostatnich obrazów najprawdopodobniej poprzedziły tzw. wędrówki piechotne (dzisiejsze plenery), podczas których malarze szkicowali widoki z natury. Adam Malinowski w „Pejzażu wiejskim” (1873) i Roman Kochanowski w „Krajobrazie wiejskim” (1884) unaoczniają zwykłe, niczym niewyróżniające się bytowanie na wsi. Natomiast „Pierwszy skowronek” (1895) Józefa Chełmońskiego wyróżnia głębią oddanej mistrzowsko perspektywy nizinnego pejzażu. „Z polowania. Trębacz” (ok. 1872) Maksymiliana Gierymskiego i „Lasek brzozowy” (1876) Władysława Maleckiego to przykłady realizmu w mistrzowskiej formule.
Wyróżniający się w kolekcji pejzaż miejski – „Grobowce Scalighierich w Weronie” (1900) Aleksandra Gierymskiego – ukazuje budowane przede wszystkim światłem i wysublimowanym kolorem fragmenty architektury miasta.
PIOTR POTWOROWSKI, Pejzaż pod wodą. Hiszpania, 1955 Fot. A. Syhlova
Impresjonizm w Polsce był silnie związany z tradycją realistyczną, co doskonale widać m.in. w malowanych szeroką, swobodną plamą pejzażach Juliana Fałata. „Wyjazd na polowanie” (1895) należy do cyklu licznych wariantów polowań i scen myśliwskich powstających od czasu polowania w Nieświeżu w 1886 roku. Nastrojowe, nasycone światłem obrazy Henryka Weyssenhoffa, szczególnie „Rojsty litewskie pod śniegiem” (1869), stanowią przykład fascynacji malowniczością pejzażu, a obraz „Drzewa w zimie” (1900) tegoż artysty dekoracyjną, secesyjną w formie linią wskazuje na poszukiwanie tej malowniczości także w szczegółach pejzażu.
Nie zabraknie omówienia pejzażu w twórczości Jacka Malczewskiego i Leona Wyczółkowskiego „Wydmy wiślane” (1896) oraz Władysława Jarockiego „Pejzaż krymski. Widok na Aj-Petri” (ok. 1902–1903) i Józefa Rapackiego: „Pejzaż leśny” (1909) i „Młyn” (1917).
Syntetyczne pejzaże marynistyczne Władysława Ślewińskiego i ,,Góry w Sanary” (1926) Józefa Pankiewicza unaoczniają duży wpływ środowiska paryskiego na sztukę polską XX wieku. Wojciech Weiss uważał naturę za swoją przewodniczkę – unaoczniał ją często i w różnorodny sposób np. w obrazach: „Malarz i modelka” (1911), „W ogrodzie” (ok. 1916) i „Pejzaż z zabudowaniami” (po 1925).
Na opowiadanie zasługuje także „Pejzaż nocny – Australia” (1922) Stanisława Ignacego Witkiewicza (Witkacego) oraz formistyczne ujęcie pejzażu w kompozycjach Stanisława Matusiaka i Bronisława Jamontta.
FERDYNAND RUSZCZYC, Z brzegów Wilejki, 1900
Fot. A. Kroplewska-Gajewska
Na zakończenie pejzażowej wędrówki po salach galerii zaprezentowane zostaną m.in. obrazy: Piotra Potworowskiego „Pejzaż pod wodą. Hiszpania” (1955) reprezentujący koloryzm polski i przykład nowej ekspresji – „Kompozycja” (2001) Leona Tarasewicza.
Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do wzięcia udziału w spotkaniu.
Bilety w cenie 10 złotych/os. Zakupu można dokonać w kasie na dziedzińcu Ratusza Staromiejskiego oraz on-line: [KUP BILET]
_________
Wydarzenie: ,,OBRAZowe OPOWIADANIA. Pejzaż od XIX do XXI wieku”
Miejsce: Ratusz Staromiejski w Toruniu
Prowadząca: Anna Kroplewska-Gajewska
Termin: 8 Listopada br., godz. 11.00
_____
