Muzeum Toruńskiego Piernika – zlokalizowany przy ul. Strumykowej 4 oddział Muzeum Okręgowego w Toruniu to pod wieloma względami miejsce wyjątkowe, łączące tradycję z nowoczesnymi rozwiązaniami i technologiami. Pofabryczny budynek słynnej piernikarskiej firmy Gustava Weesego został zmodernizowany i twórczo przekształcony w interaktywną ekspozycję pełną nowoczesnych i atrakcyjnych wizualnie rozwiązań. Umiejętnie wkomponowane w poszczególne segmenty wystawy, oryginalne, kilkusetletnie eksponaty „przeplatają się” z kopiami i rekonstrukcjami, pozwalając przyjrzeć się z bliska piernikarskiej historii oraz poczuć wszystkimi zmysłami „czem jest piernik toruński”.
Powstanie Muzeum Toruńskiego Piernika jest zwieńczeniem działań realizowanych przez pracowników toruńskiego Muzeum od 1908 roku. Dzięki prowadzonym ponad 100 lat badaniom nad zgromadzonym w Muzeum zasobem piernikowych artefaktów, dzięki ciągłemu poszerzaniu spektrum prac badawczych, dzięki gromadzonym eksponatom i realizowanym przy ich udziale działaniom edukacyjnym, udało się stworzyć miejsce, w którym historia i zabytki piernikarskie prezentowane są wielowymiarowo, zarówno w nowoczesnym wydaniu – poprzez najnowsze rozwiązania technologiczne, jak też w tradycyjnej formule – w gablotach i muzealnych aranżacjach, ale co najważniejsze – poprzez interakcję ze zwiedzającymi oraz bezpośredni kontakt z historyczną materią. Zadanie kontynuacji naukowych, edukacyjnych i popularyzatorskich działań powierzone zostało w 2012 roku zespołowi tworzącemu Dział Historii Toruńskiego Piernikarstwa.
We współpracy Muzeum Okręgowego w Toruniu z władzami miasta oraz największym producentem pierników w Europie – Fabryką Cukierniczą „Kopernik” S.A. w 2015 roku powstała interaktywna, multisensoryczna placówka muzealna. Pracownicy zajmują się tu zarówno naukowym opracowywaniem zbiorów, ich gromadzeniem i prezentacją, jak też kreowaniem nowej jakości zwiedzania. W miejscu dawnej fabryki pierników, gdzie historia ma zapach i smak piernika, prowadzone są zarówno badania dziejów piernikarstwa w Toruniu, Europie i na świecie, ale też realizowanych jest szereg projektów artystycznych, edukacyjnych, popularyzujących i przybliżających pierniki wszystkim zwiedzającym. Cechy wyróżniające Muzeum Toruńskiego Piernika to zarówno innowacyjna działalność, interaktywne formy zwiedzania, jak też prekursorskie potraktowanie zagadnień piernikowego dziedzictwa. Przede wszystkim jednak, dzięki niestandardowemu podejściu do edukacji w muzeum, stwarzamy wszystkim zwiedzającym niecodzienną możliwość czynnego poznawania dziejów piernikarstwa. Edukacja wielozmysłowa oraz aktywne uczestnictwo w procesie powstawania pierników dekoracyjnych sprawiają, że ta podróż do krainy piernikiem pachnącej gwarantuje nie tylko niezapomniane przeżycia, ale przede wszystkim wiedzę historyczną na temat rzemiosła piernikarskiego. Podstawą każdego spotkania jest bowiem kontakt z tym, co w muzealnej placówce najważniejsze – z obiektem historycznym, dziełem sztuki i rzemiosła, „świadkiem” historii piernika. 
Już sam budynek Muzeum Toruńskiego Piernika jest niezwykły. To jeden z najstarszych obiektów przemysłowych w regionie, a równocześnie dawna fabryka pierników, której właścicielem był największy piernikarski potentat – rodzina Weese. Fabryka pierników to nie tylko świadek zmian technologicznych i dynamicznego rozwoju, jaki dokonał się w XIX i XX wieku w tym miejscu, to także klimatyczna przestrzeń do prezentacji wyjątkowych eksponatów. Na szczególną uwagę zasługuje absolutnie wyjątkowa kolekcja drewnianych form piernikarskich pochodzących z XVII-XX wieku. Zbiory te w pełni ukazują zarówno mistrzostwo snycerki, jak i artyzm korzennych wypieków. Oryginalne, zabytkowe formy piernikarskie zostały zaprezentowane kompleksowo, z uwzględnieniem szerokiego spektrum piernikarskich motywów. Wspaniałą kolekcję drewnianych klocków podziwiać można w sali na najniższej kondygnacji, gdzie zwiedzający mogą przekonać się także jak dawniej wypiekano pierniki. Prezentowane są różne rodzaje pieców – od zrekonstruowanego pieca kopułkowego z czasów średniowiecza, poprzez piękne piece z przełomu XIX i XX wieku, po niemal współczesny piec gazowy z XX stulecia. W Sali surowców na parterze wszyscy mogą poznać składniki ciasta piernikowego, dowiedzieć się, skąd pochodzą, jak wyglądają i jak pachną egzotyczne przyprawy do pierników, jakich narzędzi używa pszczelarz, by pozyskać miód, oraz jakie rodzaje miodu są wykorzystywane do ciasta piernikowego. Zainteresowani zdobędą wiedzę na temat tego kim był bartnik, co to takiego „żarna” i do czego je wykorzystywano, a także na czym polega „leżakowanie” ciasta. Tu także poznają najstarszy przepis na toruńskie pierniki. W budynku unosi się aromat przypraw korzennych i wypiekanych pierników. Ciasta do wypieku dostarcza Fabryka Cukiernicza „Kopernik” S.A. – najstarszy producent pierników w Polsce.
Wiele miejsc i interaktywnych „kącików” zachęca do samodzielnych działań: piernikowy plac zabaw, piernikowa chatka – sala baśni i legend, kącik dziecięcy z grami i zabawami, to przykładowe propozycje dla całych rodzin. Przenieść się w czasie można w wirtualnej przebieralni, gdzie dopasujemy stroje z różnych epok do każdej sylwetki. Nieco czasu spędzimy w XIX-wiecznym saloniku i położonej tuż za nim kuchni, w której można się przekonać, jak odbywał się wypiek pierników w domowym zaciszu. Dociekliwi zajrzą do XIX-wiecznego sklepu z piernikowym asortymentem i porównają bogactwo opakowań ze sklepem z XX wieku. Wytrawni poszukiwacze historii będą mieli możliwość, „rozmowy” z właścicielem fabryki, zobaczą miejsce jego pracy i wysłuchają opowieści o słynnej Fabryce Gustava Weese`go. Na znużonych zwiedzaniem czeka XX-wieczna klubokawiarnia – klimatyczne miejsce, gdzie w ramach relaksu, obejrzeć można bajkę „Toruńskie igraszki” z popularnej w latach 70-tych i 80-tych XX wieku serii dla dzieci „Wędrówki Pyzy”. Dla nieco starszych przygotowane są archiwalne materiały z kronik filmowych przedstawiające pracę w toruńskiej fabryce pierników. Kolejną atrakcją jest możliwość zajęcia miejsca w fotelu kierowcy kultowego samochodu marki Żuk, służącego dawniej do transportu pierników.
Spektrum piernikarskiej historii poszerzają systematycznie przygotowywane wystawy czasowe oraz specjalnie wydzielona przestrzeń do działań warsztatowych na parterze i w „Piernikowym laboratorium”. Budynek dawnej fabryki pierników Gustawa Weesego przy ul. Strumykowej 4 stał się centrum popularyzującym tradycje piernikarskie i muzealnym ośrodkiem badawczym.
Za swoją innowacyjną działalność oraz prekursorskie potraktowanie zagadnień piernikowego dziedzictwa, niestandardowe podejście do edukacji w muzeum i interaktywne formy zwiedzania Muzeum Okręgowe w Toruniu od samego początku powołania Muzeum Toruńskiego Piernika zbiera zasłużone laury. Wśród szczególnie znaczących warto wymienić najbardziej prestiżową nagrodę w środowisku muzealników – Sybilla w Konkursie na Muzealne Wydarzenie Roku 2015. Muzeum Toruńskiego Piernika uznane zostało za Najlepszy Produkt Turystyczny Regionu 2015 roku, a także znalazło się w gronie 40 najlepszych muzeów w Europie, zdobywając prestiżowe wyróżnienie w konkursie European Museum of the Year Award (EMYA) 2016, organizowanym przez Europejskie Forum Muzeów. Muzeum Toruńskiego Piernika cieszy się niesłabnącą przychylnością zwiedzających, co znajduje swoje odzwierciedlenie w regularnie przyznawanych rekomendacjach Trip Advisor.
Muzeum Toruńskiego Piernika nieustannie ewoluuje. Jako placówka muzealna realizujemy misję permanentnej edukacji. Interaktywność i multisensoryczność, to najważniejsze cechy realizowanych przez nas działań. Nasza oferta jest ciągle wzbogacana i uzupełniana. Wykorzystując nowoczesne technologie, stawiamy na bezpośredni kontakt ze zwiedzającymi, spotkania, twórcze działania. Stwarzamy naszym gościom możliwość rozwinięcia własnej kreatywności nie tylko poprzez rekonstrukcję historycznego sposobu przygotowywania pierników, ale też poprzez doświadczenie i współczesne, twórcze przekształcanie piernikarskiej materii.
U nas historia ma smak i zapach (piernika)!
Przyjdź… zobacz… poczuj… dotknij…
Małgorzata Mikulska-Wernerowicz
Dział Historii Toruńskiego Piernikarstwa
