Każdy, kto interesuje się historią Torunia, powinien z całą pewnością odwiedzić jego oddział poświęcony dziejom miasta, czyli Dom Eskenów – kamienicę znajdującą się przy ulicy Łaziennej 16. Ekspozycja, która zajmuje cztery piętra zabytku stanowi wyczerpujące źródło wiedzy o grodzie Mikołaja Kopernika, a dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technik multimedialnych zadowoli nawet najbardziej wymagającego odbiorcę. Co warto wiedzieć na temat tego miejsca? Zapraszamy do lektury.
Historia monumentu
Dom Eskenów to gotycka kamienica należąca do Zespołu Staromiejskiego. Znajdziemy ją w sąsiedztwie Katedry św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty. Za budowniczego gmachu uznaje się toruńskiego burmistrza Henryka Hitfelda, jednak obecna nazwa pochodzi od zamożnej rodziny handlujących zbożem patrycjuszy, którzy odkupili ją na początku XVI wieku i mieszkali w niej przez kolejnych 200 lat. Początkowo budynek pełnił funkcję domu-spichrza, jednak po przejęciu go przez wspomniany ród zyskał typowe dla doby renesansu detale zdobnicze – tym samym wpisując się w architekturę miast hanzeatyckich. W XIX wieku natomiast stał się magazynem zbożowym – w takiej właśnie formie możemy podziwiać ten monument obecnie.
Co mieszczą wnętrza Domu Eskenów?
Przede wszystkim jest to oddział Muzeum Okręgowego w Toruniu poświęcony historii miasta – tym cenniejszy, że zachowały się w nim oryginalne elementy konstrukcyjne, jak choćby unikatowa wnęka umywalkowa w wysokiej sieni z poprzeczną deską służącą do przywieszania naczyń z wodą. Innym wartym uwagi zabytkiem jest fragment ściany, na którym widać dawne ślady sklepienia izby bocznej pochodzącej z okresu nowożytnego. Spacerując pośród ekspozycji, koniecznie spójrzmy na elewację zachodnią – dziś widzimy tutaj duże tynkowane na biało wnęki – dawniej w tym miejscu znajdowały się ogromne okna, zapewniające wnętrzom odpowiednią ilość światła. Wspaniałym dziełem są również zdobiące strop renesansowe polichromie ze schyłku XVI wieku.
Renesansowy portal i brama
Kamienica przy Łaziennej 16 może pochwalić się również najpiękniejszym, a także najbardziej okazałym z zachowanych w mieście portali. Wykonany z piaskowca element wyposażenia gmachu cechuje bogata ornamentyka i dokładność wykonania. Odnajdziemy na nim m.in. trzymających palmy geniuszy, inicjały Franciszka Eskena – pierwszego właściciela kamienicy czy kartusz herbowy tego szlacheckiego rodu. Znaczącym detalem są tutaj rzymscy legioniści mający z jednej strony pełnić funkcję strażników domu, a z drugiej – będący nawiązaniem do północnoeuropejskiego humanizmu, który kultywował antyk. Nie sposób nie wspomnieć również o dębowych drzwiach przedstawiających sceny z życia syna marnotrawnego. Zabytek ten znajduje się obecnie w Ratuszu Staromiejskim stanowiąc część stałej ekspozycji “Dawny Toruń. Historia i rzemiosło artystyczne 1233-1793.
Dom Eskenów i XVIII-wieczne zmiany w wyglądzie kamienicy
Już w 1703 roku kamienica przeszła w ręce kupca Samuela Schiedlera. Następnie kupowały ją kolejne osoby, jednak dopiero w 1844 roku firma L. Damman i Kordes zadecydowała o jej przebudowie. Wówczas Dom Eskenów stracił wiele z gotyckich oraz renesansowych detali, stając się klasycystycznym spichlerzem o ujednoliconej bryle. Zmiany w architekturze zaowocowały m.in. zmianą układu kondygnacji czy wyglądem otworów okiennych. Lata 80. XX wieku przyniosły przystosowanie budynku na potrzeby muzealne. Niestety – poza wspomnianymi wcześniej elementami architektonicznymi nic więcej nie zachowało się do naszych czasów.
Zapraszamy do odwiedzenia muzeum!
Od 1989 roku gmach pełni funkcję muzealną. Jego parter stanowią ekspozycje poświęcone okresowi prehistorycznemu i średniowieczu. Znajdziemy tu informacje o ówczesnym handlu czy rzemiośle, a także o założycielach miasta – Zakonie Krzyżackim. Piętro kamienicy to czasy nowożytne wraz z multimedialną prezentacją o wojnach polsko-szwedzkich. Kolejne kondygnacje to jeszcze więcej pamiątek – broni, pieczęci, planów, map, zdjęć, a nawet reklam lub folderów. Zapraszamy również do tutejszego kina na film w technice 3D oraz do podziemnych sal edukacyjnych.
Jeśli szukasz ciekawych miejsc w Toruniu lub zastanawiasz się, gdzie warto iść podczas niesprzyjającej pogody – odwiedź Muzeum Historii Torunia i poznaj fascynujące dzieje miasta.
