Co wiemy o ulicy św. Anny (sensente Annengasse, platea Sancte Anne, sante Annengasse), Starotoruńskiej (Aldin Thorunschingassi, platea Atiqua Thorunensis, Alden Thorunschingasse, Aldenthornischengasse, Altthorschengasse) i Przy Kościele Św. Jana (kegen sunt Johann, by deme Kirchoffe, by synte Johanskirche, bey dem Kirche), czyli dzisiejszej ul. Mikołaja Kopernika i jej najbliższych okolicach – Rabiańskiej (Rabiansgasse, platea Rabiani, Rabiesgasse, Rabingsgasse, Rabisgasse, Rabesgasse, Rabensgasse wraz z Finstergasse), Żeglarskiej (Ziglergasse, Segelergasse, Segillergasse, Zegelergasse wraz z Hunregasse, Hunnergasse), Św. Ducha (Heiligen Geistesgasse, Heiligin Geistisgasse, Heiligengeistgasse, platea Sancti Spiritus), a także o Piekarach (Beckergasse wraz z Czegingasse, Czegengasse, Zegengasse)? Któż tu żył, jak mieszkał i czym się zajmował? Co wynika z historycznych źródeł pisanych? Kiedy rejon został zasiedlony i zabudowany, jak się rozwijał?
Według badań historyków w XV wieku funkcjonowało na ul. Św. Anny 18 samodzielnych ekonomicznie działek mieszkalnych i 5 tzw. bud. W 1394 roku było tu 30 właścicieli i 17 lokatorów, w 1450 roku już 10 właścicieli.
Ulica i okolica miała elitarny charakter mieszkalny. Już w 1394 roku mieszkał tu rajca i ławnik, zaś w 1450 roku 2 rajców i ławnik. W XVI wieku charakter ten zaczął się zmieniać, a północne działki pierzei dzisiejszej ul. Kopernika połączono z zabudowaniami południowej linii Rynku Staromiejskiego. W 1550 roku mieszkało tu 11 właścicieli i wzrosła liczba lokatorów, a także spichlerzy. Jak mogło wyglądać życie ich mieszkańców? Jaki był wpływ umiejscowienia katedry i bramy miejskiej w okolicy?
W latach 70 – tych XX wieku pod dzisiejszym poziomem drogi odkryto relikty ulicy w postaci średniowiecznych dranic posadowionych na legarach, zachowane fragmenty ścieku, a na obrzeżach poziomy osadnicze oraz ocembrowaną studnię z XIII wieku.
Jakie grupy zawodowe mieszkały na Kopernika? Czy pozostały po nich ślady w źródłach pisanych? A może zachowały się przedmioty codziennego użytku średniowiecznych mieszkańców ul. Św. Anny? Czy można skorelować te informacje?
Na parceli przy ul. Kopernika 11/13 znaleziono glinianą skarbonkę, przy ul. Kopernika 15 skórzana sakiewkę, przy Kopernika 17 grzebień tkacki. A to wciąż nie wszystko, co wiemy o tej ulicy ze średniowiecznym rodowodem. Już jesienią zapraszamy na wystawę czasową w Domu Mikołaja Kopernika.
Alicja Markia Lubowicka
Ład i zgiełk. Życie średniowieczne przy ul. św. Anny w Toruniu
Dom Mikołaja Kopernika
Wystawa czynna: 12 lutego– 12 września 2021
Kurator: Alicja Marika Lubowicka
Aranżacja plastyczna: Jacek Nawrocki
