Japończycy uważają się za naród poetów, wrażliwych na piękno przyrody, zdolnych w trafnych słowach oddać jej subtelną urodę. Według tego poglądu język japoński jest bliski mowie natury, potrafi oddać szmer strumienia czy śpiew ptaków. W związku z tym poezja we wszystkich epokach zajmowała niezwykle ważne miejsce w kulturze Japonii. Wyraziste obrazy natury zostały utrwalone w licznych poetyckich strofach.
Wiersz jest szkicem wycinka świata, obrazujący jego aktualny stan w sposób najpełniejszy, gdyż oddaje barwę, muzykę, nawet zapach i całą otaczającą go atmosferę, działającą na uczucia poety i czytelnika. Podobnie jak w obrazach zen, gdzie natura oddana zostaje przez szkicowe zasugerowanie przedstawianego tematu, poezja opisuje ten świat w sposób najkrótszy i najbardziej wyczerpujący.
Poeci porzucali swoich bliskich, by pędzić dni w niestrudzonych wędrówkach i jako mnisi buddyjscy ze spokojem poddać się prawu niestałości wszechrzeczy, zajrzeć w głąb czasu. A więc mocniej odczuwali proste, czyste piękno rzeczy, która ma przeminąć, piękno, jakie widzą dzieci, i utrwalali je w swojej poezji. Poezji mówiącej raczej o duchu natury niż o jej szacie zewnętrznej. Dusza poety w trakcie wędrówki miała szansę wniknąć w pejzaż, a tęsknota i samotność, które cierpieli sypiającw górskich schroniskach i przydrożnych karczmach zamieniali w ciekawą opowieść. Ale w tej samotnej wędrówce przez pola i wsie równie chętnie czerpali ze spotkań z napotkanymi po drodze ludźmi, które stawały się pożywką dla wierszy.
Również dla współczesnych artystów twórczość japońskich poetów jest niewyczerpanym źródłem inspiracji. Najbardziej bezpośrednim wyrazem czerpania z dorobku poetyckiego jest współczesna kaligrafia japońska. Łączy ona w sobie piękno języka z pięknem jego zapisu. W swojej idei opiera się na graficznym wyrazie, co pozwala na przekroczenie użytkowego charakteru i przeniesienie go w wymiar artystyczny. Jest ona połączeniem malarstwa, poezji, grafiki oraz kaligrafii w zachodnim rozumieniu tego słowa. Jest kwintesencją japońskiej kultury.
Dzięki pracom japońskich mistrzów kaligrafii zrzeszonym w AIACC – Association for International Advancement of Calligraphy Culture, na wystawie w Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu w Kamienicy pod Gwiazdą można zobaczyć współczesną interpretację motywów wędrówki i podróży.
Katarzyna Paczuska
Nawet najdalsza podróż zaczyna się od pierwszego kroku – motyw wędrówki w japońskiej kaligrafii
Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu w Kamienicy pod Gwiazdą
Wystawa czynna: 26 listopada 2021 – 23 stycznia 2022
Kurator wystawy: Katarzyna Paczuska