Azja, a zwłaszcza Daleki Wschód, to dla przeciętnego Polaka miejsce odległe jak Mars. Tak napisał podróżujący z Polski do Japonii w latach 30-tych ubiegłego wieku Zev Aleksandrowicz. W związku z tym, że jest to kontynent dla nas niezwykle egzotyczny, każdy kto odwiedzał Chiny, Japonię czy np. Birmę musiał i musi nadal przywieźć do kraju przedmiot, lub przedmioty, które będą niosły ze sobą tę egzotykę, będą przypominały mu o dalekich stronach, tak różnych od otaczającej nas rzeczywistości. Mogą też się stać egzotycznym prezentem dla przyjaciół i znajomych.
Niektórzy zbierają jedynie zdjęcia i wspomnienia, inni z każdego odwiedzanego kraju chcieliby przywieźć coś więcej. Niektórzy cenią sobie tylko te pamiątki, które są wykonane ręcznie na miejscu. Im produkcja jest mniej masowa, tym lepiej. Takie osoby omijają stragany wyglądające tak samo i oferujące to samo szerokim łukiem. Szukają czegoś oryginalnego. Drewniane ozdoby, naczynia, figurki, obrazki: nie ma to większego znaczenia, byle było wykonane ręcznie na miejscu. Stawiają na rzemiosło artystyczne, sztukę ludową. Przywożą pamiątki, które mają jakąś historię, które coś dla nich znaczą. Mają wywołać uśmiech pod nosem, przywołać miłe wspomnienie, klimat miejsca, z którego właśnie wrócili. Są też takie „tofea”, które są praktyczne.
Czas mija, a pamiątki zostają. Ozdobne obrazy, które zdobią ściany domu, naczynia i figurki, które stawiają na półkach, magicznie kolorowe tkaniny rozłożone na stołach lub podłogach, sprawiają, że uczucia, jakie towarzyszyły nam podczas wojaży, pozostaną zawsze żywe. Stroje lub ich elementy, które zakładają na wizytę u przyjaciół, chcąc podkreślić w jak odległym miejscu byli. Każde miejsce, które odwiedzamy podczas podróży, kryje piękne skarby, które jeszcze długo po powrocie będą przypominały nam zapach, smak i widok odwiedzonych krain. Pamiątka lub z języka francuskiego – souvenir, to nie tylko upominek z podróży, ale rzecz, w której zamkną się emocje, wspomnienia i styl miejsca, które poruszyło serce. Niestety obok tych wyjątkowych przedmiotów, które cenimy w naszej kolekcji, znajdują się też przedmioty oferowane w sklepach z pamiątkami, których produkcja jest masowa i sztampowa. I takie pamiątki z podróży do Azji także prezentujemy na naszej wystawie.
Wystawa w Kamienicy pod Gwiazdą eksponuje ponad 100 obiektów, które znalazły się w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu, a które są właśnie taką „pamiątką” z podróży do Azji. Wśród nich są przedmioty wysokiej klasy artystycznej, ale też takie, które rzemieślnicy na Dalekim Wschodzie wykonywali dla turystów. Obejmuje ona eksponaty z kolekcji Sztuki Dalekiego Wschodu i Muzeum Podróżników: ceramika, malarstwo, grafika, rzemiosło artystyczne (metaloplastyka, laka, elementy stroju itp.), ale też wyroby „masowe” – codziennego użytku, które osoby podróżujące po Azji zabierały do kraju ze względu na ich „egzotyczność”.
Katarzyna Paczuska
„Pamiątki z podróży po Azji”
Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu w Kamienicy pod Gwiazdą
Wystawa czynna: 29 kwietnia – 13 listopada 2022
Kurator wystawy: Katarzyna Paczuska
