Muzeum Okręgowe w Toruniu ma ogromną przyjemność wziąć udział w tegorocznym Festiwalu Wisły 2024. To ósma już odsłona największej w Polsce rzecznej imprezy nawiązującej do wiślanego dziedzictwa i skarbów kultury związanych z Królową Polskich Rzek. Muzeum Okręgowe w Toruniu zaprasza 15 sierpnia br, do „Alei muzeów” na Błoniach Nadwiślańskich, od godz. 11:00 -18:00, gdzie planujemy ciekawe atrakcje zarówno dla dzieci jak i dorosłych.
Rok 2024 w Toruniu jest ustanowiony Rokiem Flisactwa, jest to szczególne wydarzenie dla naszego miasta. Wisła była przez wiele wieków najważniejszym czynnikiem wpływającym na rozwój miasta Torunia, a o dynamicznym rozwoju średniowiecznego miasta zadecydowało jego niezwykle korzystne położenie. Krzyżowały się w tym miejscu dwa tranzytowe szlaki handlowe, a praktycznie od początku powstania miasta toruńscy kupcy zarabiali na spławianiu drewna, co z czasem zapoczątkowało powstanie specyficznego flisackiego folkloru.
Widok Torunia od południa, Jerzy Fryderyk Steiner, rysunek tuszem, 1756; zbiór Muzeum Okręgowego w Toruniu
Fragment nabrzeża pocztówka, 1902; zbiór Muzeum Okręgowego w Toruniu
Pierwszy Festiwal Wisły zorganizowano w 2017 roku, w Roku Rzeki Wisły. Formuła nawiązuje do największej imprezy rzecznej świata – Festiwalu Loary, z tym, że polski festiwal jest festiwalem płynącym – co jest jego największą zaletą i co go wyróżnia.
Rdzeniem Festiwalu Wisły jest największy w Polsce zlot, a właściwie spływ, tradycyjnych statków i łodzi rzecznych. Chodzi o drewniane jednostki, repliki dawnych statków pływających po Wiśle, gdy ta w XVI wieku słusznie uchodziła za największy trakt handlowy Europy. Jeśli chodzi o rzeczne tradycje szkutnicze Polska jest światową potęgą. Szkuty, byki, galary, łyżwy, baty, lejtaki, łodygi, nasuty i szereg innych odmian tradycyjnych jednostek, które zobaczymy na Festiwalu, to dowód bogactwa wiślanych tradycji szkutniczych.
Festiwal kulturowy, jakim jest Festiwal Wisły, czerpie z nieprzebranego wiślanego dziedzictwa, którego Polacy powinni być świadomi i z którego powinni być dumni. Dotyczy to także rzemiosła, poezji, muzyki i kulinariów. Festiwal uczy – od tego są stanowiska rzemieślnicze prezentujące szkutnictwo, powroźnictwo, ciesielstwo okrętowe, rybactwo i inne tradycyjne rzemiosła związane z rzeką, rejsy tematyczne prezentujące muzykę i poezję związaną z Wisłą, a także zachęca do spróbowania tradycyjnych nadwiślańskich potraw z terenu całego kraju.
Festiwal Wisły za sceny swych działań przyjmował zarówno miejskie wiślane bulwary, jak i dzikie nabrzeża Wisły w mniejszych ośrodkach. Za każdym razem czerpie z lokalnych wiślanych tradycji, nawiązuje bezpośrednio do nich. Przykładem choćby prezentacje i degustacje lokalnej kuchni o wiślanych tradycjach, choćby menonitów zamieszkujących przed wiekami odcinek Wisły, na którym operuje obecnie Festiwal Wisły.
Tegoroczny Festiwal Wisły koncentruje się na ważnym historycznym fakcie, który nie może pozostać bez echa i powinien być ciągle przypominany – tradycje flisackie zostały wpisane na listę UNESCO. Fakt docenienia tej formy działalności ludzkiej na przestrzeni wieków sprawia, że nowego znaczenia nabiera choćby znane XVI-wieczne dzieło Sebastiana Jana Klonowica “Flis, to jest Spuszczanie statków Wisłą i inszymi rzekami do niej przypadającymi”. Cała polska kultura związana z rzeką i pokolenia ludzi rzeki mają okazję do świętowania, do czego polem jest właśnie Festiwal Wisły, zwany nieoficjalnie przez wielu po prostu Wielkim Świętem Wisły.
Tegoroczny Festiwal Wisły odbywa się w trzech miastach: we Włocławku – 11 sierpnia, w Toruniu – 14 i 15 sierpnia i w Bydgoszczy/Fordonie – 16 i 17 sierpnia. Na tym odcinku Wisły pojawi się armada kilkudziesięciu tradycyjnych drewnianych jednostek, w tych miastach staną stoiska prezentujące nadwiślańskie produkty, smaki, rzemiosło. Wśród atrakcji, oczywiście po pierwsze, darmowe rejsy tradycyjnymi statkami rzecznymi, a także rejsy tematyczne – poświęcone wiślanej poezji i pieśni, dziedzictwu Kopernika i jego związkom z Rzeką, także tradycjom flisackim i hanzeatyckim, które uczestnicy poznawać będą na wodzie, bezpośrednio od ludzi rzeki je kultywujących. Publiczność będzie miała okazję uczestniczyć w wystawach, spotkaniach, a nawet w plenerze fotograficznym na bezludnej wyspie. W programie także regaty żeglarskie, animacje dla dzieci na wodzie, rejsy edukacyjne, a także prezentacje muzeów związanych z Wisłą. Do tego liczne opowieści i inscenizacje, szczególnie ciekawie zapowiadają się te nawiązujące do nadwiślańskich tradycji żydowskich. Nie zabraknie, oczywiście, koncertów – będzie różnorodnie i na bardzo wysokim poziomie.
Niewątpliwą atrakcją Festiwalu Wisły są liczne parady, dzienne i wieczorne z udziałem różnorodnej muzyki, pochodni, świec dymnych i rac. Parady są jedyną okazją zobaczenia w jednym miejscu na Wiśle tylu tradycyjnych jednostek. Klimat parad pozostaje na długo w pamięci. Dla wielu duże znaczenie ma także możliwość przepłynięcia Wisły wpław pod okiem ratowników, co Festiwal Wisły tradycyjnie umożliwia.
Festiwal Wisły to rodzinna impreza o dużej dawce edukacji historycznej i kulturowej. Istotą jest stworzenie magicznego wręcz klimatu, w którym główną rolę odgrywają woda, “drewno na wodzie”, smaki, zapachy, muzyka i ogień.
Festiwal Wisły przyciąga niezmiennie kilkusettysięczną publiczność, która docenia właśnie niepowtarzalny klimat imprezy i fakt, że impreza wywołuje ogromną dawkę pozytywnej energii i wzajemnej sympatii. Wisła łagodzi obyczaje i łączy ludzi, rzeczne zwyczaje, które każą sobie pomagać w każdych warunkach, pozdrawiać się nawzajem na wodzie i wspierać, rozlewają się na jej brzegi. To działa.
Zapraszamy!
_____
