19 lutego 2022 (sobota), godz. 16.00
Ratusz Staromiejski, Sala Mieszczańska
Wstęp wolny!
W programie:
16:00 Muzyczne rozpoczęcie: Joanna Czajkowska i Bartek Staśkiewicz w piosence Marka Grechuty „Dni, których nie znamy” z albumu „Korowód” (1971)
16.05 Przywitanie gości przez dyrektor muzeum Aleksandrę Mierzejewską
16.15 Słowo wstępne Prezydenta Miasta Torunia Michała Zaleskiego
16.20 Joanna Czajkowska i Bartek Staśkiewicz w piosence Andrzeja Dąbrowskiego „Zielono mi” z albumu „Zielono Mi” (1970)
16.25 Adam Kola „Obchody rocznicowe sprzed pół wieku: Kopernik globalny, pamięć lokalna” – prelekcja
17.00 Olga Drenda „Wyroby kopernikańskie” – prelekcja
17.30 Joanna Czajkowska i Bartek Staśkiewicz „Piosenki 70-tych lat” – recital
18:00 Przekazanie darów kopernikańskich dla Muzeum Okręgowego w Toruniu, Janina Mazurkiewicz
18:15 „M’73, czyli retro pokój z pamiątkami kopernikańskimi” – ekspozycja zbiorów
18:30 Przewidywany koniec spotkania
PRELEKCJE
Adam Kola „Obchody rocznicowe sprzed pół wieku: Kopernik globalny, pamięć lokalna”
Pan dr hab. Adam Kola jest dyrektorem Centrum Doskonałości IMSErt, tj. Interacting Minds, Societies, Environments UMK oraz pracownikiem w Pracowni Badań nad Pamięcią Zbiorową w Postkomunistycznej Europie na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończył filologię słowiańską na UMK i na tej samej uczelni obronił doktorat z literaturoznawstwa. Dodatkowo studiował na Wydziale Orientalistycznym i Stosunków Międzykulturowych UW oraz w Instytucie Kultury UAM w Poznaniu. Pan Adam Kola zajmował liczne stanowiska profesora wizytującego na wielu międzynarodowych uczelniach, m.in. na Uniwersytecie w Uppsali w Szwecji, na Uniwersytetu Karola w Pradze, w Harriman Institute of Columbia. Był stypendystą programu START dla młodych badaczy oraz brał udział w programie FPS MENTORING, współpracując z mentorem prof. Haunem Saussym, University of Chicago (2012–2014). Był również stypendystą Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców w latach 2012–2015, a w roku 2014 otrzymał nagrodę naukową tygodnika „Polityka”.
Wydał już kilka monografii, m.in. „Socjalistyczny postkolonializm. Konsolidacja pamięci” w 2018 r., „Europa w dyskursie polskim, czeskim i chorwackim: krytyczna rekonfiguracja” w 2011 r., a w 2004 „Słowianofilstwo czeskie i rosyjskie w porównaniu”.
Badania naukowe dr. hab. Adama Koli koncentrują się przede wszystkim na historii intelektualnej Europy Wschodniej i Środkowej, historii idei i literaturze porównawczej XIX i XX wieku. Jednym z jego obszarów zainteresowań jest problematyka (re)konstrukcji tożsamości ponadnarodowych w postsocjalistycznych krajach Europy Środkowej i Wschodniej w szerszym kontekście XIX i XX-wiecznej myśli społeczno-politycznej.
Olga Drenda „Wyroby kopernikańskie”
Gościnią wieczoru będzie Pani Olga Drenda – pisarka, eseistka, tłumaczka. Absolwentka wydziału Etnologii i Antropologii Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka książek „Duchologia polska. Rzeczy i ludzie w latach transformacji”, „Wyroby. Pomysłowość wokół nas” (za którą otrzymała nominację do Paszportów Polityki i Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii esej) oraz rozmów „Czyje jest nasze życie” (wspólnie z Bartłomiejem Dobroczyńskim) i „Książka o miłości” (wspólnie z Małgorzatą Halber). Autorka esejów towarzyszących wystawie „Marzenia wiosenne” (Galeria Biała, Lublin) i fotografiom Łukasza Rusznicy z cyklu „Subterranean River”. Prowadziła podcast o folklorystyce „Ducholożka na tropie”. Obecnie prowadzi stronę Duchologia//Facebook.com i Instagram, poświęconą widmom epoki transformacji.
W ciągu wieczoru opowie o tym, że: „W czasach PRL-u Mikołaj Kopernik stał się prawdziwym bohaterem kultury popularnej. Sprzyjały temu uroczyste obchody 500-lecia urodzin astronoma, przypadające na rok 1973, ale również potężnie oddziałujący na wyobraźnię podbój kosmosu. Do dzisiaj w polskich miastach – Toruniu, Fromborku, Olsztynie czy Braniewie można znaleźć motywy przypominające ówczesne inicjatywy upamiętniające Kopernika. Udamy się na wycieczkę krajoznawczą śladami roku 1973, przypomnimy motywy kopernikowskie w sztuce nieprofesjonalnej i ludowej, w gadżetach, przedmiotach kolekcjonerskich, modzie i komiksie. Sprawdzimy, co wspólnego z wielkim astronomem miał Tytus de Zoo, czym była Operacja Frombork-1001 i jak 500-lecie urodzin astronoma obchodził „Świat Młodych”.”
OPRAWA ARTYSTYCZNA
Joanna Czajkowska – wokal
Bartek Staśkiewicz – akompaniament
Ukoronowaniem wieczoru „Dies Natalis Copernici” będzie krótki recital utworów piosenki rozrywkowej lat 70. XX w. Pani Joanna Czajkowska – artystka i wokalistka na co dzień związana z Teatrem Muzycznym w Toruniu oraz akompaniujący jej na instrumentach klawiszowych Pan Bartek Staśkiewicz zaprezentują program od ośmiu do dziesięciu piosenek znanych i cenionych wykonawców. Usłyszymy utwory śpiewane przez ikony polskiej muzyki popularnej: 2 plus 1, Annę Jantar, czy Zbigniewa Wodeckiego. Całość zamknie wykonanie kultowej piosenki Davida Bowiego „Space Oddity”.
EKSPOZYCJA
„M’73, czyli retro pokój z pamiątkami kopernikańskimi” – ekspozycja
Upragnione M w latach 70. to dla wielu mgliste wspomnienie lat młodości i wyczekanych początków bycia na swoim. W dzisiejszym myśleniu w odniesieniu do tych czasów dominuje poczucie politycznej szarości oraz pustych półek. Coraz silniej ten czas łączymy także z rozwojem rzemiosła i wzornictwa polskiego, a więc z półkami i tym, co na nich właśnie.
Na powrót przypominamy sobie takie nazwiska jak Edmund Homa, Eryka i Jan Drostowie, Janusz Różański, czy Bogusława i Czesław Kowalscy. Najczęściej przedmioty, których projektantów nie kojarzymy, są nam znane z domu babci albo młodości naszej lub rodziców. Wazon Lodowy Grys z Huty Szkła „Prądniczanka”, talerze fajansowe i „pikasiaki” z Włocławka, meblościanka z radiem UNITRA, krzesła Józefa Chierowskiego, wersalka Teresa II i makatki z Cepelii, pamiętacie?
Na wyrobach i gadżetach z epoki zobaczymy też Mikołaja Kopernika. To pokłosie 500. rocznicy urodzin astronoma, hucznie obchodzonej na całym świecie. Obecnie takie wyroby stanowią część zbiorów dokumentów życia społecznego i pamiątek w Domu Mikołaja Kopernika. Pamiątki obejmują około 1500 numerów inwentarzowych, zaś dokumenty życia społecznego ponad 2700. Spoglądając do wnętrza widzimy, że postać astronoma pojawiała się na rzeczach małych i dużych, użytkowych i dekoracyjnych. Wszechstronność godna człowieka renesansu!
