Muzeum Okręgowe w Toruniu serdecznie zaprasza na spotkanie autorskie i promocję najnowszej monografii pt. „Hanna Brzuszkiewicz – Material and Breath”. We wtorek 21 października 2025 r. o godz. 17.00 w Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego będzie można poznać bliżej sylwetkę i dorobek wybitnej artystki. Rozmowę z prof. Hanną Brzuszkiewicz poprowadzą redaktorki wydawnictwa: Dorota Grubba-Thiede i Anna Kroplewska-Gajewska.
Prof. Hanną Brzuszkiewicz jest osobowością rzeźby współczesnej. W 1958 r. została zatrudniona na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, gdzie zorganizowała Pracownię Ceramiki. Rzeźbę wykładała ponad czterdzieści lat, prowadząc m.in. pracownię dyplomującą. W 1955 r. prof. Tadeusz Godziszewski, w którego pracowni Brzuszkiewicz obroniła dyplom, napisał do prof. Stanisława Horno-Popławskiego wykładowcy PWSSP w Gdańsku, iż rekomenduje ją do studiów podyplomowych, gdyż „Rzeźba współczesna jest dla niej życiem”[1]. Dwuletni pobyt w Trójmieście wzmocnił brawurową odwagę artystki w czerpaniu energii z prażywiołów, archetypów, z rozległego horyzontu humanistyki i wychylonych w przyszłość nurtów cywilizacji.
Rzeźby zarówno kameralne jak i monumentalne od roku dyplomowego (1955 r.), artystka nie tylko prezentowała na wystawach indywidualnych, ale z dyscypliną wysyłała na problemowe ekspozycje w Polsce i za granicą. Nieco analogicznie do wyczynów sportowca, konfrontowała je, stając w szranki z plejadą innych twórców, była doceniana, nagradzana. W 1973 roku artystka wygrała konkurs ministerialny, otrzymała Stypendium Kulturalne Rządu Włoskiego, zdając na najwyższych notach egzaminy, m.in. z angielskiego. Będąc w Italii nawiązała inspirujące kontakty, także z rzeźbiarzami profesorami Akademii Sztuk Pięknych w Rzymie i Florencji, m.in. Ugo Lucernim czy braćmi Cipolla, poznała słynne kolekcje muzealne. Odwiedziła wiele prastarych regionów kulturowych Półwyspu Apenińskiego, zachwycona Muzeum Sztuki Etruskiej w Rzymie, Sieną, licznymi pięknymi miasteczkami w górach. Chodziła m.in. po Lecco nad jeziorem Como (skąd wywodzili się wybitni architekci Komaskowie), Bergamo, wreszcie po Mediolanie, z którego wróciła do Polski. W kolejnych dekadach rzeźby artystki prezentowano nie tylko w Europie ale m.in. w Japonii i Kanadzie. Jej sztukę i pedagogikę doceniano. W 1978 r. Hanna Brzuszkiewicz w tekście habilitacji realizowanej w gdańskiej PWSSP (dzisiejszej ASP) z podkreślała:
„Aktualnie żyjemy w świecie, który wkroczył w epokę cywilizacji technicznej. Wrażeniu, że technika nas zdominowała – ulega wielu z nas. Ceramika jest w przeważającej mierze sztuką małych form, w których kryje się często wielkość wspaniałych cywilizacji. Można założyć, że stuka ta, wykorzystująca jako tworzywo prastare żywioły, ziemię i ogień – będzie towarzyszyła ludzkości w jej dalszej drodze w mechaniczno-betonowym świecie (…). (…) będzie (…) jedną z dróg powrotu do natury, tzn. tam, gdzie istnieje harmonia i równowaga między człowiekiem a jego środowiskiem” . Hanna Brzuszkiewicz do dziś eksponuje realizacje m.in. w międzynarodowych wystawach i konkursach, a angielska wersja monografii jest kontynuacją monumentalnej wystawy indywidualnej pt. Hanna Brzuszkiewicz – Tworzywo i Tchnienie, zorganizowanej w Muzeum Okręgowym w Toruniu w 2023 i towarzyszącemu jej wydawnictwu (kuratorki i redaktorki: Dorota Grubba-Thiede oraz Anna Kroplewska-Gajewska).
Prof. dr hab. Jerzy Malinowski – prezes Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata podkreślił:
Monografia prof. Hanny Brzuszkiewicz, uznanej artystki i wykładowczyni rzeźby na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu od 1958 roku, do dziś biorącej czynny udział w ruchu wystawienniczym w Polsce i za granicą, jest pierwszym tak obszernym opracowaniem badawczo-naukowym dedykowanym tej Artystce, zarazem rodzajem książki artystycznej. Publikacja opracowana przez dr Dorotę Grubba-Thiede we współpracy z współredaktorką Anną Kropolewską-Gajewską oraz z samą prof. Hanną Brzuszkiewicz imponuje rozległością oryginalnego dorobku Artystki. Umiejętnie zebrane przez Dorotę Grubba-Thiede i Annę Kroplewską-Gajewską w pracach kuratorskich dzieła rzeźbiarskie i rysunkowe, zostały poddane interpretacji w eseju wprowadzającym pt. Profesor Hanna Brzuszkiewicz – Tworzywo i Tchnienie autorstwa Grubby-Thiede i drugim pt. Rzeźba, którą się pamięta… autorstwa Anny Kroplewskiej Gajewskiej oraz w bogato ilustrowanym Kalendarium życia i twórczości, m.in. z fotografiami Janiny Gardzielewskiej czy Władysława Szulca. Dla wzbogacenia interpretacji twórczości Artystki, redaktorki zaprosiły prof. UG dr hab. Magdalenę Howorus-Czajkę, autorkę eseju pt. Rozdarcie – pęknięcie – pauza. Wobec prac Hanny Brzuszkiewicz. Strukturę publikacji i jej estetyczną wartość wzbogacają wyjątkowo uważne, podkreślające walory rzeźb Hanny Brzuszkiewicz fotografie współczesne: autorstwa Krzysztofa Deczyńskiego, przygotowane specjalnie do monografii, które towarzyszą uznanym zdjęciom historycznym Andrzeja Skowrońskiego. Na okładce znalazła się tajemnicza rzeźba Hanny Brzuszkiewicz pt. Portret Pani Z (1965) z kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu, w medytacyjnej interpretacji fotograficznej Czesława Kuchty [artysty z Grupy Zero-61]. Percepcja książki, której bardzo ważną częścią są zarówno imponujące materiały archiwalne, [w przejrzystym projekcie katalogu autorstwa Miłosza Thiede] daje poczucie respektu, także przez konfrontację z wyborem bibliografii – obejmującej rozliczne katalogi wystaw nie tylko krajowych ale i międzynarodowych, w których Artystka uczestniczy od lat 50. XX w., by wzmiankować srebrny medal jaki otrzymała w Pradze w 1962 wraz z zespołem polskim na Międzynarodowej Wystawie Ceramiki Współczesnej. Monografia pt. Hanna Brzuszkiewicz. Tworzywo i Tchnienie po raz pierwszy w tak bogatej formie wizualnej i merytorycznej, wydobywa na światło dzienne dokonania prof. Hanny Brzuszkiewicz, wybitnej artystki i wykładowczyni rzeźby Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu od 1958 r. do początku XXI wieku, która nadal tworzy i wystawia. Monografia wydana z właściwym warsztatem badawczym, poprzedzonym licznymi kwerendami (w archiwach, bibliotekach, w tym Gabinecie Zbiorów Graficznych Biblioteki UMK, instytutach jak i u samej Artystki) oraz we współpracy z licznymi instytucjami kultury stanowi kompendium wiedzy nie tylko o prof. Hannie Brzuszkiewicz ale i o przemianach sztuki współczesnej, które będzie oddziaływać na przyszłe pokolenia odbiorców”[2].
Monografia naukowa dofinansowana z środków budżetu Państwa przyznanych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach programu Doskonała Nauka II [nr MONOG/SP/0112/2024/02- Doskonała Nauka II]
Wydawcy: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku i Muzeum Okręgowe w Toruniu, 2025 r.
Kontakty z Ministerstwem z ramienia ASP w Gdańsku: Marta Chełmińska, Łukasz Dobrowolski
___
[1] Archiwum muzykolog Jolanty Ronczewskiej Córki St. Horno-Popławskiego. D. Grubba, Stanisław Horno-Popławski (1902-1997). Droga sztuki – sztuka drogi, red. nauk. prof. Jerzy Malinowski, PGS, Sopot 2002.
[2] Prof. dr hab. Jerzy Malinowski, recenzja monografii: Hanna Brzuszkiewicz. Tworzywo i Tchnienie, red. nauk. Dorota Grubba-Thiede, Anna Kroplewska-Gajewska, autorka: Dorota Grubba-Thiede, proj. graf. Miłosz Thiede, Wyd. Muzeum Okręgowe w Toruniu 2023.
__
Wydarzenie: Spotkanie z prof. UMK dr hab. Hanną Brzuszkiewicz połączone z promocją monografii naukowej Hanna Brzuszkiewicz. Material and Breath
Termin: 21 października 2025 r., godz. 17.00
Miejsce: Ratusz Staromiejski
__
