Muzeum Okręgowe w Toruniu zaprasza na wystawę monograficzną „Izolda Kotlarczyk (1933–2005). Malarstwo, grafika, rysunek”, którą będzie można oglądać od 27 września 2025 do 11 stycznia 2026 roku w Sali Wystaw Czasowych Ratusza Staromiejskiego.
Ekspozycja, przygotowana w ramach cyklu prezentującego osobowości artystyczne Torunia, przybliży dorobek Izoldy Kotlarczyk – malarki, graficzki i rysowniczki, absolwentki Wydziału Sztuk Pięknych UMK oraz członkini „Grupy Toruńskiej”. Artystka brała udział w licznych wystawach w Polsce i za granicą, otrzymała wiele nagród, m.in. wyróżnienie na III Biennale Grafiki w Krakowie (1964) czy Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki (1965). Jej prace znajdują się w zbiorach muzealnych i prywatnych w kraju oraz poza jego granicami. Kotlarczyk wcześnie wypracowała własny język wypowiedzi i niepowtarzalny styl. Tworzyła grafikę i malarstwo olejne, od lat 60. rozwijała malarstwo abstrakcyjne w nurcie action painting, a od lat 90. sięgała po technikę mieszaną na papierze, kreując intymne, surrealistyczne krajobrazy o wysokich walorach dekoracyjnych. Wystawa w Toruniu pozwoli zobaczyć pełne spektrum jej twórczości i na nowo odkryć jedną z najciekawszych artystek związanych z toruńskim środowiskiem plastycznym.
Kondotier, 1964, akwaforta, wł. Muzeum Okręgowe w Toruniu, fot. K. Deczyński.
Aluzyjno-metaforyczne kompozycje graficzne Izoldy Kotlarczyk dotykają problemów filozoficzno-moralnych. Artystkę interesowały procesy wewnętrzne, „mechanizm” psychiczny człowieka, a także jego uwikłanie w otaczający świat. Człowiek pojawia się zazwyczaj pod postacią człekopodobnego kształtu z rzadka zatytułowanego w sposób sugerujący postać ludzką jak Mizantrop (1960), Kondotier (1964) czy Chirurdzy (1962). Artystkę interesują jednak bardziej konkretne stany psychiczne, odczucia: Obsesje (1965), Obłąkanie (1965), Depresja (1965), wyrażone najczęściej za pomocą zespołu kresek na czarnej płaszczyźnie tła lub przenikających się falistych linii.
Obsesje, 1965, akwaforta, wł. Muzeum Okręgowe w Toruniu, fot. K. Deczyński.
Prace artystki odzwierciedlają także fascynację mistycyzmem, filozofią, religią (Zmowa Demiurgów, 1962), mitami (Bożek mórz południowych, 1964; Cerber, 1969) i ludową obrzędowością (Wiejska ballada, 1967). Zagadnienia te nie są często poruszane w sztuce współczesnej, chociaż w dorobku artystki pojawia się także tematyka marynistyczna, popularna w tamtym czasie, także wśród artystów „Grupy Toruńskiej”. Natomiast wśród oszczędnych w wyrazie monotypii przeważa tematyka związana z cyrkiem i teatrem.
Malarstwo olejne Kotlarczyk w pierwszym okresie twórczości charakteryzuje oszczędna, wyważona w kolorze i zgeometryzowana kompozycja (Głowa wodza, 1960; Syrenka, 1960; Labirynt, 1961). Po krótkim okresie kubizująco-surrealistycznych prób, malarstwo weszło w fazę abstrakcji. Pierwsze tego typu prace pojawiają się ok. 1965 roku. Ujawniają się w nich tendencje obecne w tym czasie w nurcie sztuki abstrakcyjnej: abstrakcjonizmu ekspresyjnego, malarstwa materii, malarstwa gestu i surrealizmu. Cechą charakterystyczną wielu z nich jest zgaszona kolorystyka z wyraźnymi akcentami czerwieni oraz motyw kuli.
UFO, 2004, technika mieszana na papierze, wł. Muzeum Okręgowe w Toruniu, fot. K. Deczyński.
Od lat 90. nastąpiła zmiana w jej twórczości – wyraźniej ujawniła się dekoracyjność oraz intymny, poetycki klimat sztuki. Kompozycje znowu stały się wyważone, spokojne i harmonijne. W pracach tych, wykonywanych w technice mieszanej na papierze, dominują dwa typy kompozycji. Utrzymane w jasnych barwach roślinne pejzaże z charakterystycznym motywem wijących się roślin o delikatnych listkach (Poranek, 1997; Wieczór w Ohio, 1997) oraz fantastyczne krajobrazy (Morze Czerwone, 1998; Podróż atlantycka, 1999). [Il. 8]
Natura jest dla niej źródłem inspiracji, a nie przedmiotem opisu. Próbuje wniknąć w jej głębię, w jej struktury i procesy wewnętrzne. Przede wszystkim jednak ukazuje swój własny związek uczuciowy z nią, w którym dominuje wzruszenie i zafascynowanie.
Wystawie towarzyszy katalog o tym samym tytule.
Zapraszamy Państwa do zapoznania się z tą niezwykle barwną i nieoczywista ekspozycją.
___
Wystawa: „Izolda Kotlarczyk (1933–2005). Malarstwo, grafika, rysunek”
Wernisaż: 26 września 2025, godz. 17.00
Termin: 27 września 2025 – 11 stycznia 2026
Miejsce: Ratusz Staromiejski, Sala Wystaw Czasowych
Kuratorka: dr Magdalena Dembek
___
Katalog do wystawy: „Izolda Kotlarczyk (1933–2005). Malarstwo, grafika, rysunek”
Autorka katalogu: dr Magdalena Dembek
Projekt graficzny, skład, przygotowanie: dr Maria Szczodrowska, dr Radosław Staniec
Wydawca: Wydawnictwo Muzeum Okręgowego w Toruniu, 2025
___
